BAE SYSTEMS: Zapomniane projekty z lat 60-tych
Hipersoniczny statek kosmiczny, zdolny do podróżowania z pięciokrotną prędkością dźwięku, gazik, który przeskakuje nad nieprzyjacielskimi barykadami, czy samolot pasażerski mogący startować i lądować pionowo na terenie gęsto zaludnionych miast. To tylko niektóre z wynalazków z lat 1960, wydobytych na światło dzienne z archiwów BAE Systems.
Wraz z otwarciem nowego centrum upamiętniającego dziedzictwo wytwórni samolotów wojskowych w Warton, w hrabstwie Lancashire, część unikalnych dokumentów z archiwów ujrzała światło dzienne dzięki animacjom pokazującym, jak projekty badawczo-rozwojowe mogłyby wyglądać, gdyby kontynuowano prace nad nimi. Unikatowe konstrukcje zostały opracowane przez inżynierów z firm będących poprzednikami BAE Systems, w tym English Electric, Hawker Siddeley i British Aircraft Corporation.
Howard Mason, Kierownik Działu Tradycji BAE Systems powiedział: „Mimo, że od zaprojektowania tych niezwykłych konstrukcji minęło 50 lat, możemy zobaczyć jak niektóre technologie i pomysły zostały dopracowane w późniejszym czasie i wdrożone do użytku w samolotach takich jak F35 Joint Strike Fighter. Konstruowanie samolotów i pojazdów polega na tworzeniu i analizowaniu dosłownie tysięcy iteracji. Chociaż obecnie proces ten jest znacznie szybszy dzięki zastosowaniu modelowania komputerowego, fascynujące jest zajrzenie do naszych archiwów i zobaczenie, jak wówczas pracowali inżynierowie”.
„Archiwa BAE Systems obejmują ponad milion historycznych dokumentów i artefaktów. Dodatkowo, oprócz celebrowania brytyjskich osiągnięć inżynierskich, wierzę, że te przykłady wizjonerskiego myślenia wciąż są inspiracją dla młodych ludzi, którzy myślą o karierze inżyniera i bez końca rozważają, co jeszcze można skonstruować”.
Prace badawcze i rozwojowe są niezwykle ważną częścią działów BAE Systems zajmujących się obronnością, lotnictwem i kosmonautyką oraz bezpieczeństwem. W 2012 firma zainwestowała ze swoich funduszy 150 milionów funtów na ten cel.
HIPERSONICZNY SAMOLOT
|
W 1964 r. British Aircraft Corporation (BAC) zaprojektowała hipersoniczny samolot,
zdolny do podróżowania z pięciokrotną prędkością dźwięku, noszący nazwę MUSTARD
(MUSZTARDA) (Multi-Unit Space Transport And Recovery Device – Wieloczłonowy
transportowy i ratowniczy statek kosmiczny).
W ramach projektu miał powstać pierwszy w świecie statek kosmiczny wielokrotnego
użytku, którego koszty opracowania miały być „20 do 30 razy mniejsze” niż poniesione
na rakiety jednorazowego użytku, które przyczyniły się do lądowania człowieka na
Księżycu w 1969 r.
Samolot składał się z trzech oddzielnych modułów załogowych ze skrzydłem delta,
które startowały jako jedna całość. Dwa z nich służyły jako silniki przyspieszające,
wynoszące trzeci moduł w przestrzeń kosmiczną, a następnie oddzielające się przed
powrotem na Ziemię jak normalne samoloty. Trzeci podążał ich śladem po zakończeniu
zaplanowanej misji.
Jak mówi Tom Smith, jeden z konstruktorów, rząd zdecydował się nie realizować tego
projektu, ponieważ MUSTARD był „zbyt nowoczesny jak na swój czas”, a wówczas „nie
było nic gorszego niż mieć rację, ale w złym czasie”.
Pomysły naśladowania oryginalnego samolotu wciąż są dziś żywe w postaci statków
kosmicznych ze skrzydłem delta, takich jak Virgin Galactic SpaceShipTwo, XCOR Lynx
Mk.III oraz wczesnych projektów amerykańskich promów kosmicznych Space Shuttle.
MIĘDZYMIASTOWY SAMOLOT PIONOWEGO STARTU I LĄDOWANIA
|
Projekt samolotu pionowego startu i lądowania Intercity, opracowany przez firmę
Hawker Siddeley był próbą wdrożenia technologii pionowego startu i lądowania (VTOL)
do samolotów cywilnych. Miał umożliwić liniom lotniczym założenie portów pomiędzy
gęsto zaludnionymi miastami, pozwalając pasażerom na bezpośrednie podróże i
zmniejszając przestrzeń konieczną do zbudowania pasa startowego.
W latach 60-tych XX wieku opracowano wiele projektów, wyglądających bardzo podobnie
do współczesnych samolotów pasażerskich, jednak mających szeregi wentylatorów
nośnych po bokach kadłuba.
Z projektu ostatecznie zrezygnowano ze względu na zbyt wysokie zużycie paliwa
koniecznego do lotu samolotu. Ponadto dodatkowy ciężar obudów mieszczących
wentylatory w połączeniu z ciężarem pasażerów mógł spowodować zakłócenie
stateczności lotu.
Statki powietrzne VTOL, zainspirowane projektem nadal są dziś używane. Jednym z nich
jest F-35 Lightning II, którego wentylator nośny został opracowany przez inżynierów
z BAE Systems w celu usprawnienia jednego z najwszechstronniejszych na świecie
wojskowych odrzutowców.
PLATFORMA STARTOWA DLA MYŚLIWCÓW ODRZUTOWYCH
|
Platforma startowa dla myśliwców odrzutowych miała stać poziomo nad ziemią i
umożliwiać samolotowi pionowy start z jej powierzchni, pozwalając na operowanie z
niewielkich pasów startowych czy wąskich przecinek leśnych.
Firma English Electric opracowała odrzutowiec P17A, który miał służyć do wykonywania
uderzeń taktycznych i zadań rozpoznawczych. Zamiast wyposażać go w ciężki zespół
napędowy pozwalający na wykonywanie pionowego startu i lądowania, dzięki współpracy
z firmą Shorts, opracowano P17D – platformę, która statecznie unosiła się nad ziemią
i umożliwiała P17A wykonywanie pionowego startu z jej powierzchni.
Wyposażona w co najmniej 56 silników odrzutowych platforma P17D umożliwiała start
odrzutowcom P17A z niewielkich, ograniczonych powierzchni. Sama P17D miała być
przystosowana do wykonywania zadań transportowca VTOL, przewożącego wyposażenie i
zaopatrzenie do trudno dostępnych miejsc. Jednak Ministerstwo Lotnictwa nie
kontynuowało wówczas prac nad tym projektem ze względu na skomplikowane działanie
platformy i brak dostępnych funduszy.
