25-lecie Miga 29 na polskim niebie
Historia
Polska historia Miga 29 miała swoje początki już w 1985 roku. Wtedy to polska delegacja, na której czele stał gen. bryg. Mieczysław Sikorski, przybyła do Moskwy, aby uczestniczyć w prezentacji nowego samolotu. Pokaz najprawdopodobniej zrobił duże wrażenie, gdyż w 1987 roku złożono zamówienie na 12 samolotów - 9 bojowych oraz 3 szkolno-bojowe. W kolejnym roku rozpoczęły się przygotowania do przyjęcia pierwszych samolotów oraz szkolenia grupy 12 pilotów, którzy na początku roku 1989 udali się do ZSRR celem przeszkolenia. Szkolenie zakończono w maju, a 16 czerwca 1989 pierwsze 4 egzemplarze Miga 29 wylądowały w Mińsku Mazowieckim. Kolejne trzy egzemplarze, tym razem szkolno-bojowe, pojawiły się 1 lipca. Na kolejną dostawę trzeba było czekać do 2 października 1990 roku. Wtedy to dostarczono kolejne 5 maszyn.
Ze względu na konieczność wymiany starzejących się już samolotów typu Mig-21 założono plan zakupu ponad stu nowych maszyn. Niestety, ze względu na problemy finansowe i konieczność przeprowadzenia oszczędności, nie został on nigdy zrealizowany, a 12 Migów 29 otrzymanych w latach 1989-90 okazało się być jedynymi fabrycznie nowymi maszynami tego typu zakupionymi przez Polskę.
|
|
|
|
|
|
Przemiany polityczne w Polsce, do jakich doszło w latach 90tych, oddaliły wizję pozyskania nowych samolotów na wschodzie, a niedostateczna ilość nowoczesnych samolotów zmuszała do poszukiwań innych możliwości zakupu. Możliwość taka nadarzyła się w 1995 roku, kiedy to czeskie Siły Powietrzne zdecydowały się zrezygnować z eksploatacji swoich Migów 29. W ramach zawartej umowy, w zamian za 11 śmigłowców W-3 Sokół, Polska otrzymała od Czech 8 samolotów bojowych i jeden szkolno-bojowy wraz z częściami zamiennymi i uzbrojeniem. Samoloty te również trafiły do 1. PLM w Mińsku Mazowieckim.
Kolejna szansa na powiększenie parku Migów 29 nadarzyła się już w kolejnym tysiącleciu. W styczniu 2002 roku podpisano umowę na zakup od niemieckiego Luftwaffe 22 samolotów w cenie 1 Euro za sztukę. Dostawę maszyn Niemcy rozpoczęły rok później, by zakończyć ją w sierpniu 2004 roku. Otrzymane samoloty, Mig-29G, były maszynami 9.12A zmodernizowanymi do standardów NATO (ICAO I, obejmujący m.in. system łączności i nawigacji TACAN, nowy IFF, światła antykolizyjne oraz przyrządy przeskalowane z systemu metrycznego na anglosaski) przez MiG Aircraft Product Support GmbH. Ze względu na znaczne zużycie ostatecznie zdecydowano się na wcielenie do służby w 41. Eskadrze Lotnictwa Taktycznego w Malborku jedynie 14 sztuk będących w najlepszym stanie technicznym. Trzy z nich zostały wkrótce wycofane i uzupełnione pięcioma maszynami z Mińska Mazowieckiego.
|
|
|
|
W trakcie 25-letniej służby w polskich Siłach Powietrznych Migi przechodziły modernizacje. Pierwsza z nich miała miejsce tuż po wstąpieniu naszego kraju do NATO. W roku 2000 rozpoczęto montaż świateł antykolizyjnych, a także odbiornika GPS Trimble 2101 A/P. Od 2000 roku realizowano również montaż systemu TACAN (TCN-500 firmy Rockwell Collins, w skład którego wchodził: blok systemu TACAN 374E-1, pulpit 377J-1, antena 237Z-1 oraz interfejs TGR-29/TG).
W latach 2002 - 2007 przeprowadzono proces montażu systemu VOR/ILS (Rockwell Collins ANV-241MMR). Dokonano również integracji odbiornika GPS typu TRIMBLE 2101 I/O i urządzenia TACAN typu RT-1159A (dla samolotów Mig-29G) z systemem nawigacyjnym samolotu poprzez interfejs TGR-29A. W ramach tej modernizacji w samolotach założono dodatkowo pulpit EP-7, konwerter DC-01 oraz antenę ATM-AN1/9.12A lub ATM-AN1/9.51. Łącznie modernizacją objęto 21 samolotów.
W latach 2005 - 2007 prowadzono montaż transpondera SC10D2/Sz (zamontowano transponder SC10D2/Sz, pulpit PSz-3, interfejs IP-3-IFF, enkoder SSD-120-62E oraz anteny AM-002MN).
W 2005 roku, przy współpracy współpracy Sił Powietrznych, ITWL i specjalistów RSK MiG rozpoczęto proces wdrażania samolotów MiG-29 do eksploatacji według stanu technicznego (program "Kurpie"). Remont wykonany został na podstawie dwóch dokumentów:
„Zakres remontu średniego modernizacyjnego realizowanego na samolotach MiG-29 i MiG-29UB przyjętych z "Luftwaffe", w celu wdrożenia ich do eksploatacji wg stanu technicznego w Siłach Pow. RP”
oraz „Zakres remontu średniego modernizacyjnego realizowanego na samolotach MiG-29 i MiG-29UB Sił Powietrznych Rzeczpospolitej Polskiej w celu wdrożenia ich do eksploatacji WST”.
W sumie wykonano 32 remonty WST.
W latach 2010 - 2011 przeprowadzono montaż radiostacji RS 6106-7, w trakcie którego założono: blok N/O RS 6106-7, pulpit PR 6163-6, podstawę PP-6142C, skrzynkę komutacji RS-SK-9.12 lub RS-SK-9.51, pulpit PS-COM-01 (zamiast pulpitu PR 6163-5 lub 10 WT – radiostacji R-862).
|
|
|
|
Ostatnia modernizacja 12 samolotów z Mińska Mazowieckiego (9 samolotów bojowych oraz 3 w wersji UB) przeprowadzona została w latach 2011 - 2014 na podstawie biuletynu konstrukcyjnego P/O/R/U5034/K/08. W ramach tej jak dotąd najbardziej zaawansowanej modernizacji zainstalowane zostały:
- wielofunkcyjny wyświetlacz MFCD 5" x 4" (działający w trybach: mapa, sytuacja taktyczna - TST, celownik - IŁS-31, zobrazowanie procedur),
- komputer misji MDP (Mission & Display Processor),
- platforma laserowa EGI (INS i GPS z zabudowanym modułem SAASM - Selective Availability Anti-Spoofing Module, moduł firmy Honeywell pozbawiony ograniczeń urządzeń cywilnych, umożliwiający precyzyjną nawigację),
- panel UFCP,
- cyfrowy rejestrator wideo i audio DVR z kamerą CTVS,
- uniwersalna szyna natowska MIL BUS 1553B, pozwalająca na modułowe doposażanie samolotów oraz interfejsy INSB-29, AVB-29 i HDB-29,
- komputer danych aerodynamicznych ADC z nadajnikiem TOT,
- druga radiostacja Rockwell Collins Talon RT-8200 2-zakresowa UHF/VHF z systemem HQ I/II i Saturn z pulpitem RCU-8150,
- nowy pulpit PS-COM-01 radiostacji R-862,
|
|
|
|
Wykonane do chwili obecnej modyfikacje nie oznaczają kresu możliwości modernizacji samolotu, tym bardziej, iż założono jego pozostanie w służbie do roku 2030. Już w 2000 roku Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 w Bydgoszczy przedstawiły trójetapowy program modernizacyjny. Ponieważ pierwsza jego część pokryła się z zakresem ostatniej modernizacji, mamy nadzieję, iż kolejne zaproponowane rozwiązania, takie jak drugi wyświetlacz MFCD 8”x6”, system HOTAS, sztuczny horyzont ADI, nowy celownik HUD, stacja lokalizacyjna, hełm pilota, systemy ECM i ESM, a także natowski Link 16, pozwalający na transmisję w czasie rzeczywistym danych m.in. z naziemnych stacji radiolokacyjnych, stanowisk dowodzenia, innych samolotów, bądź samolotów wczesnego ostrzegania AWACS, w niedługim czasie pojawią się w polskich Migach. Czego sobie i wszystkim pilotom życzymy.
